خط تولید خوراک دام (راهنمای جامع و کاربردی)

خط تولید خوراک دام متشکل از چند مرحله است که در آن خوراک مورد نیاز دام از ترکیب مواد غذایی مختلف و تبدیل آن به پلت به دست آمده و سپس بسته‌بندی می‌شود. خط تولید خوراک برای دام در صورت مجهز بودن، شامل تمامی دستگاه‌ها و تجهیزات لازم برای انجام مراحل مختلف تولید و بسته‌بندی پلت خواهد بود. تامین مواد اولیه، سورت کردن، آسیاب کردن، ترکیب و مخلوط کردن مواد باهم، گندله‌سازی، سرد کردن و در مرحله پایانی بسته‌بندی خوراک دام از جمله فرایندهای ضروری این خط تولید به شمار می‌آیند. صنایع غذایی در جهان وابسته به تأمین خوراک دام بوده و از این لحاظ تبدیل به یک صنعت مهم و استراتژیک در دنیا گردیده است.

تهیه خوراک دام با سطح کیفیت بالا نقش موثری در میزان بهره‌وری از صنعت دام‌پروری دارد. بنابراین برای رسیدن به کیفیت مزبور استفاده از تجهیزات کامل و راه‌اندازی خط تولید خوراک دام بر اساس استانداردهای بین‌المللی امری ضروری به نظر می‌رسد.

خط تولید خوراک دام و طرح اولیه آن

در ابتدا نیاز به برگزاری جلسات متعدد با سرمایه‌گذار بوده تا نتایجی را در خصوص دستگاه‌ها و تجهیزات صنعتی مورد نیاز با توجه به ظرفیت تولید، میزان بودجه مورد نظر و … به دست آید. با توجه به این جلسات، طرح و نقشه اولیه مطابق با نیازها و بودجه در نظر گرفته شده به دست خواهد آمد. در طرح اولیه تمامی دستورالعمل‌ها و راه‌های کاربردی به منظور کاهش هزینه‌های عملیاتی و بالا بردن کیفیت و برتری در میان رقبا به طور کامل تشریح می‌گردد. بعد از تایید نهایی طرح اولیه، طرح مربوط به خط تولید خوراک دام، پلان‌های سه بعدی فنی، ابعاد و جزئیات آن، مدارک الکتریکی و جزئیات مربوط به نحوه اجرای پروژه بیان خواهد گردید.

فرایند خط تولید خوراک دام

خط تولید خوراک دام در مراحل مختلف و به صورت پله به پله انجام می‌گیرد. ابتدا آموزش و تخصص‌های لازم به نیروی عملیاتی داده شده و سپس خط تولید راه‌اندازی خواهد شد. خطوط تولید خوراک دام با توجه به بودجه و سرمایه می‌تواند از یک تن الی ۶۰ تن برنامه‌ریزی و اجرا گردد. در ادامه این مقاله به بررسی مراحل مختلف این خط تولید می‌پردازیم.

مرحله اول تامین مواد اولیه

در این مرحله مواد اولیه از کامیون به وسیله قیف مخصوص تخلیه شده و سپس توسط بالابرها به داخل سیلوهای مورد نظر منتقل می‌شود.

مرحله دوم انبار کردن مواد اولیه

مواد اولیه بعد از انتقال به سیلوها در آن نگهداری شده تا در صورت نیاز از طریق دریچه‌های از قبل از طراحی شده، وارد خط تولید گردد.

مرحله سوم آسیاب کردن مواد غذایی

قبل از آسیاب کردن مواد غذایی لازم است که این مواد از هرگونه ضایعات خارجی تمیز و به طور کامل الک گردند. سپس با استفاده از آسیاب‌های غلطکی و یا چکشی در گرانولومتر مورد نظر خرد شوند.

مرحله چهارم مخلوط و ترکیب شدن مواد اولیه

مواد غذایی بعد از پایش، توسط دستگاه‌های توزین بر اساس فرمول مشخص از طریق قیف وارد دستگاه میکسر می‌شوند. در این مرحله به مواد اولیه مکمل‌های ویتامین اضافه شده و سپس به طور کامل با یکدیگر مخلوط و ترکیب خواهند شد.

مرحله پنجم گندله و یا پلت‌سازی مواد خوراکی دام

در این مرحله از خط تولید خوراک دام، پودر مخلوط شده را با استفاده از دستگاه پلت‌ساز گندله‌سازی می‌نمایند. اما قبل از ورود به دستگاه لازم است که بخار لازم و همچنین دیگر مواد افزودنی مانند روغن و… نیز به مواد غذایی وارد شود. سایز پلت‌ها با توجه به نیاز دام، متفاوت و متغیر خواهند بود.

مرحله ششم سردسازی و غربال مواد غذایی

مواد غذایی بعد از پلت‌سازی بسیار داغ بوده و لازم است که توسط دستگاه‌های خنک‌کننده به دمای پایین برسند. بعد از سرد شدن، پلت‌ها توسط الک غربال شده و به صورت یکدست وارد مرحله بسته‌بندی خواهند شد.

مرحله هفتم انبارسازی خوراک دام

بعد از آماده‌سازی پلت‌ها و قبل از بسته‌بندی و تحویل آن‌ها به مشتریان لازم است که محصول داخل سیلو‌های مخصوص نگهداری شود.

مرحله هشتم بسته‌بندی خوراک دام

در این مرحله پلت‌های انبار شده توسط دستگاه تمام اتوماتیک به طور دقیق وزن و سپس بسته‌بندی می‌گردند.

تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز خط تولید خوراک دام

همان‌طور که اشاره شد برای تولید خوراک دام نیاز به تجهیزات و ماشین‌آلات مختلفی بوده تا بتوان مواد اولیه را دریافت، فراوری، انتقال، نگهداری و در پایان بسته‌بندی کرد. برخی از تجهیزات فوق عبارتند از:

مخازن نگهداری به منظور انبار کردن مواد اولیه و همچنین محصول به دست آمده کاربرد دارند. شکل این مخازن به صورت مخروطی بوده و جنس داخلی آن از استیل ضد آب تهیه شده است. جنس بیرونی مخازن ممکن است از متریال‌های مختلفی مانند گالوانیزه، استیل و… تولید گردد.
نقاله و بالابرها نیز در خط تولید خوراک دام کاربردهای اساسی دارند. برای انتقال عمودی مواد غذایی از الواتور و برای انتقال افقی آن از نقاله‌ها استفاده می‌گردد.
دریچه‌ها که در انواع مختلفی طراحی و تولید شده‌اند، کار انتقال مواد غذایی بین دستگاه‌ها را بر عهده دارند.
دستگاه‌های توزیع‌کننده در صورتی که خط تولید برای خوراک دام در سطح بالا صورت گیرد بسیار مهم هستند. وظیفه این دستگاه‌ها توزیع مواد غذایی به صورت متناسب بین دستگاه‌های مختلف است.
تجهیزات مربوط به غربال و الک کردن مواد غذایی نیز برای تمیز کردن خوراک دام از هرگونه ضایعات مانند تکه‌های فلزات و… کاربرد دارند. تمیز کردن مواد غذایی، ضمن این که باعث افزایش کیفیت خوراک دام شده، از آسیب رساندن به دستگاه‌ها و دیگر تجهیزات جلوگیری می‌نماید.
دستگاه‌های توزین و اندازه‌گیری مواد خوراکی دام
انواع دستگاه‌های آسیاب و خردکن کردن مواد غذایی دام
استفاده از دستگاه‌های میکسر با قدرت و کیفیت بالا که به منظور ترکیب و مخلوط‌سازی مواد خوراکی دام کاربرد دارند.

سخن پایانی

بر اساس مواردی که اشاره شد دریافتیم که راه‌اندازی خط تولید خوراک دام مستلزم طرح و نقشه اولیه است. بر اساس این طرح تمامی دستگاه‌ها، تجهیزات و مواد اولیه مورد نیاز طبق ظرفیت و بودجه کارفرما محاسبه و تعیین می‌گردند. استفاده از دانش مهندسین و متخصصین برای موفقیت صددرصدی در راه‌اندازی خط تولید مواد غذایی خوراک دام بسیار مهم و ضروری است. با مشخص شدن دقیق نیازها و استفاده از تجهیزات استاندارد می‌توان خوراک دام با کیفیت را با کمترین هزینه تولید و عرضه کرد.